Karta kalendarza z 1514 r. Maj i czerwiec. A18

Wycena 1.200 zł. Chcesz kupić? Zaproponuj swoją cenę: a@e-cymelia.pl

Kupujący otrzyma imienną fakturę – świadectwo, że jest to jego własność, że wszedł w posiadanie tak unikatowego zabytku legalnie oraz, że należne podatki zostały opłacone (nie musi płacić podatku pcc  – od zakupu rzeczy używanej powyżej 1000 zł).

Język druku: łacina – w średniowieczu język uniwersalny – powszechnie używany i znany w całej wykształconej Europie, także w Polsce (dotyczy to także pism świeckich – np. dokumenty prawne sporządzano po łacinie – w tym ówczesnym międzynarodowym języku…).

Nabywca z kartą otrzyma opis sporządzony przez naukowca – na odwrocie opisu jest skan obu stron karty – w skali 1:1, co uniemożliwia użycie tej pisemnej analizy do np. sprzedaży innego zabytku.

Charakterystyka drukowanego kalendarza z 1514 roku sporządzona przez dr hab.

Karta z kalendarza pochodzącego, jak wynika z zastosowanych oznaczeń chronologicznych, z 1514 roku, przedstawia miesiące maj i czerwiec. Wymiary karty: ok. 11 x 17,5 cm.

U szczytu karty podana jest liczba dni, lecz kolejne dni są oznaczone według tzw. litery niedzielnej i litery dziennej. System liter dziennych polegał na oznaczeniu dni w roku siedmioma pierwszymi literami alfabetu od A do G, w ten sposób, że 1 stycznia oznaczano literą A, 2 stycznia literą B itd., powtarzając cykl liter od A do G odpowiednią ilość razy. Ta litera, na którą przypada pierwsza niedziela roku, to była litera niedzielna, wszystkie dni danego roku oznaczone tą literą były również niedzielami. W przypadku tej karty widać, że litera niedzieli to A.

Dzień 1 maja wypadał w poniedziałek – litera B, dzień 1 czerwca – w czwartek – litera E. W roku przestępnym natomiast dni 24 lutego i 25 lutego otrzymywały literę F. W roku przestępnym występują dwie litery niedzielne, z których pierwsza obowiązuje od 1 stycznia do 24 lutego, a druga od 25 lutego do końca roku (przy dzisiejszym liczeniu dni lutego od 1 do 28 lub 29 druga litera niedzielna obowiązuje dopiero od 1 marca).

Na karcie niektóre dni są określone imionami świętych lub świąt, które w tym dniu przypadają, np. Floriani – tj. św. Florian – dnia 4 maja. Data była określana właśnie według świąt.

U szczytu karty napis „Michi flos feruit”, który określa typowe zjawisko przyrodnicze w maju czyli kwitnienie kwiatów. Zapis „luna” – oznacza lunację tj. rachubę miesięcy księżycowych. Liczą one naprzemiennie 30 (lunacja parzysta) i 29 dni (lunacja nieparzysta). Kiedy miesiąc kalendarzowy posiada nieparzystą liczbę dni, wtedy lunacja jest parzysta, a kiedy liczba dni jest parzysta, lunacja jest nieparzysta.

Liczby rzymskie umieszczone z boku to tzw. liczby złote. Stanowiły one metodę oznaczania nowiu Księżyca. Złote liczby nie występują we wszystkich dniach roku. Oznacza to, że w tym systemie na dni bez oznaczenia liczbowego nów nie przypada. Wykorzystywano je np. do ustalania terminów puszczania krwi albo różnych prognostyków kalendarzowych.

U dołu karty umieszczono tzw. cyzjojan; był to jeden ze sposobów oznaczania dnia, bardzo popularny i nauczany w szkołach nawet w XVIII wieku. Nazwa cyzjojana pochodzi od początkowych wyrazów dwuwiersza styczniowego: Ci-si–o-Ja-nus (sylaby pochodzące z nazwy święta Obrzezania Pańskiego czyli Circumcisio Domini – 1 stycznia i „ianuarius” – styczeń).

Cyzjojan składał się z 12 dwuwierszy mnemotechnicznych mających na celu zapamiętanie najważniejszych świąt nieruchomych. Każdy dwuwiersz odpowiadał jednemu miesiącowi. Składał się z początkowych zgłosek najważniejszych świętych i świat przypadających w danym miesiącu, nazwy tego miesiąca i niekiedy pozbawionych większego znaczenia wyrazów (lub sylab), co czasem dawało niezbyt zrozumiałą całość.

Na niniejszej karcie cyzjojan wymienia w maju: Filipa, święto Odnalezienia Krzyża Św. (Crux), Gotarda, przeniesienie relikwii św. Mikołaja (Translatio Nicolai -(9 V), Bernarda, Helenę, Petronelę.

Cyzjojan dla czerwca wymienia: Justyna, Marcellusa, Barnabę, Cyriaka, Gerwazego, Silweriusza, Paulina, Jana Chrzciciela, Piotra i Pawła.

U szczytu karty napisano „Michi pratum”, co jest odniesieniem do sianokosów odbywających się właśnie w czerwcu.

Wokół tekstu widoczna ozdobna sztychowana bordiura przedstawiająca motywy roślinne, fantastyczne (wielogłowe smoki) i postacie ludzkie.

Kalendarz nawiązuje stylistycznie do dzieł Simona Vostre, być może pochodzi z kręgu jego warsztatu. Simon Vostre działał we Francji na przełomie XV i XVI w., znany był m.in. z produkcji zdobionych „Godzinek”.