Zobacz też:
Biblia z XVIII wieku. 8 ikon na skórze. Rękopis w martwym języku geez.
XVIII-XIX w. Bogato ilustrowane kodeksy na skórze w martwym języku GEEZ
W tej cenie mamy jedynie kilka takich kart (każda inna, niepowtarzalna – możemy podesłać fotografie)
Biblia? PERGAMIN Martwy język GEEZ GYYZ XVII-XVIII wiek Amulet
Wyjątkowy rękopis na skórze:
Rękopis w języku geez (gyyz) na pergaminie. 1 karta zapisana obustronnie. Trudno określić jaki stary, gdyż język geez jest językiem martwym. Przestał być używany ok. X-XII wieku. Potem istniał jedynie w tekstach literackich i liturgicznych. W przeciwieństwie do innych języków semickich język geez jest pisany od lewej do prawej. Ostrożnie można szacować powstanie rękopisu na XVII-XVIII wiek, ale równie dobrze może być dużo starszy.
Bardzo ciekawy egzotyczny rarytas – także dla biblistów, gdyż w tym języku znane są jedne z najstarszych zapisów Starego i Nowego Testamentu. Wczesne tłumaczenia Biblii w Geez sięgają co najmniej VI wieku, co czyni je jednym z najstarszych przekładów Biblii na świecie.
Dość często takie rękopisy zwijano w rulon i noszono na szyi jako swego rodzaju amulet. Wierzono, że etiopskie zwoje uzdrawiają i eliminują choroby, usuwając złe duchy i demony z chorej osoby. Podczas gdy leki oparte na składnikach roślinnych i zwierzęcych łagodziły objawy fizyczne, zwoje lecznicze łagodziły objawy duchowe. Medycyna etiopska i leczenie talizmanami czerpały z tradycji chrześcijańskiej i muzułmańskiej (np. arabskojęzyczne zwoje ochronne). Zwoje lecznicze prawdopodobnie powstały ok. I-VIII wieku, a używano ich masowo aż do XIX wieku. Były bardzo popularne, mimo tego, że używanie magicznych przedmiotów było surowo karane. Etiopski Kościół zwalczał używanie magicznych przedmiotów, ale zwoje tolerował, ponieważ zawierają teksty chrześcijańskie. Zwoje miały chronić przed demonami czy złowrogim zaklęciom.
Jak we wszystkich rękopisach Geez, modlitwy/teksty są pisane czarnym atramentem, a imiona Trójcy Świętej, świętych lub Świętej Rodziny i nagłówki są pisane czerwonym atramentem. Atramenty – czarny i czerwony, którymi zapisywano etiopskie teksty, były czasami wzbogacane rytualnie sokami określonych magicznych roślin lub krwią ofiarną, aby zwiększyć ich skuteczność.
Tak wygląda przykładowy tekst z XII wieku:
http://scriptsource.org/cms/scripts/page.php?item_id=entry_detail&uid=spjzkadgld
Nasz jest bardzo podobny.
Może to być księga liturgiczna z fragmentami Biblii lub też może Biblia? Na końcu zdań czarno-czerwony zestaw kropek i kresek – może jest to „kropka” kończąca zdanie? Karta ma wymiar około 14 x 17 cm. Pergamin dość sztywny – odmienny niż ten stosowany w Europie – może z powodu innej skóry (z jakiegoś afrykańskiego zwierzęcia? np. antylopy? a może tylko z kozy?) a może z powodu innej technologii wyprawiania?
Widać, że rękopis był często używany – świadczą o tym zabrudzenia. Brzegi karty są nierówne, postrzępione, miejscami lekko skruszałe – to zapewne efekt gorącego pustynnego wiatru i słońca. Odciśnięte ślady liniowania, zrobione metalowym rysikiem – by piszący pisał równo. Pismo równe, czytelne, czarne i czerwone litery. Litery można porównać wyszukując fragment Księgi Rodzaju w języku gyyz zamieszczony na Wikipedii.
Z Wikipedii: Gyyz (także geez bądź ge’ez) – język z grupy etiopskich (etiosemickich), używany w królestwie Aksum w mowie i piśmie od IV wieku. Między XI a XIX wiekiem był to język literacki, obecnie jest jedynie językiem liturgicznym Ortodoksyjnego Kościoła Etiopskiego. Tradycja etiopska wskazuje na jego pochodzenie od przybyłego z terenów królestwa Saby, posiadającego hegemonię w królestwie Aksum ludu Agazjan.
Wyróżnia się trzy okresy rozwoju języka gyyz w literaturze:
język inskrypcji aksumskich (do ok. IV w. n.e.)
język przekładów z greki (w tym Biblii) sprzed roku 1000
język z okresu po roku 1000 – głównie w kronikach cesarskich.
Z relacji Kosmy Indikopleutesa wynika, że na początku VI w. całe królestwo Aksum było schrystianizowane, a negus Gebre Meskel (530-544) polecił diakonowi Jaredowi (hymnografowi etiopskiemu) wprowadzić śpiewy liturgiczne w trzech językach – geez, argobba oraz harari.
O Arce Przymierza: Źródłem, w którym możemy znaleźć wiele informacji o Arce Przymierza, jest etiopski epos napisany w języku geez zatytułowany Kebra Nagast, co można przetłumaczyć jako Chwała królów. To liczące 117 rozdziałów dzieło traktuje się jako rodzaj świętej księgi etiopskiego chrześcijaństwa.
Karta może służyć jako amulet – piękny eksponat do ochrony przed złymi zaklęciami lub do kolekcji starych rękopisów biblijnych – na pergaminie (czyli skórze). Rarytas kolekcjonerski dla regionalistów, historyków, miłośników starych rękopisów.
