Starodruk z biblioteki dworskiej pułkownika von Massenbacha w Białokoszu

Wycena 700 zł. Chcesz kupić? Zaproponuj swoją cenę: a@e-cymelia.pl

Kupujący otrzyma imienną fakturę – świadectwo, że jest to jego własność, że wszedł w posiadanie tak unikatowego zabytku legalnie oraz, że należne podatki zostały opłacone (nie musi płacić podatku pcc  – od zakupu rzeczy używanej powyżej 1000 zł).

Starodruk z biblioteki dworskiej w Białokoszu (Wielkopolska), której założycielem i właścicielem był pułkownik królewskich wojsk pruskich Christian von Massenbach – matematyk, polityk i inżynier, sprawca klęski w bitwie pod Jeną, więzień Twierdzy w Kostrzynie n/O i Twierdzy w Kłodzku.

Minerva – czasopismo historyczno-polityczne, Hamburg 1800 (czyli jeszcze starodruk, papier czerpany). Język niemiecki. Egzemplarz nie obcinany – w stanie wydawniczym, oprawiony w twardą oprawę (wymiary oprawy ok. 18,5 x 12 x 3 cm). Volumin zawiera 2 numery Minerwy – czerwiec (1 k, s. 1-192 i 3 k.) i sierpień 1800 (1 k, s. 193-376, 6 k). Dodatkowe karty na końcu to przeważnie reklamy książek.

Minerva: Ein Journal historischen und politischen Inhalts – założone i redagowane przez Johanna W. von Archenholza pismo było jednym z najważniejszych czasopism historycznych i politycznych końca XVIII wieku i początku XIX wieku. Minerva była szeroko kolportowana i czytana m.in. przez Johanna Wolfganga Goethego, Friedricha Schillera czy Hegla. Czasopismo ukazywało się dośmierci założyciela w 1858 roku.

To co decyduje o wartości starodruku to proweniencja – druk pochodzi z biblioteki dworskiej w Białokoszu. Na wyklejce znajduje się ekslibris (akwaforta) z dwoma herbami – lewy to herb von Massenbachów oraz niżej w osobnej ramce napis Bücherei Bialokosch.

Wymiary ok. 9 x 6,5 cm (plus marginesy).

Ekslibris jest notowany przez niemieckich bibliografów jako ekslibris biblioteki Christiana von Massenbacha w Białokoszu.

Akwaforta, mimo że niewielka, to zawiera wiele ciekawych motywów:pod ceglanym łukiem na pierwszym planie po lewej herb von Massenbacha, po prawej herb z jeleniem podzielonym pośrodku rzeką z rybą. Nad łukami po lewej pług, kosa, snop zbożowy i grabie, po prawej armata i bęben. W tle jezioro.

Niemcy datują ekslibris na ok. 1798 – 1827.

Na grzbiecie oprawy oferowanego druku szyldzik z oznaczeniem C14/926– numer regału i kolejny numer w zbiorze.

Białokosz – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie międzychodzkim, w gminie Chrzypsko Wielki. Białokosz znana jest od XIII wieku, jako własność poznańskiego sędziego Mikołaja, potem należała do dóbr zakonnych. Po sekularyzacji zakonów w XVIII wieku, majątek zagarnęli Prusacy. Król pruski w 1799 roku ofiarował Białokosz za zasługi wojenne pułkownikowi Christianowi von Massenbach. Białokosz w okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) była jedną z większych wsi i należał do okręgu kwileckiego powiatu międzyrzeckiego i stanowił odrębny majątek, którego właścicielem był wówczas Massenbach. Według spisu urzędowego z 1837 roku wieś liczyła 181 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 20 dymów (domostw) (Jan Nepomucen Bobrowicz, Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Księstwa Poznańskiego, 1846).

Biblioteka von Messenbachów w Białokoszu została założona przez pułkownika Christiana von Massenbacha. W 1799 roku otrzymał on majątek od króla Prus i w latach 1804-1805 wybudował tu dwór. Niewykluczone, że ekslibris powstał przed lub w czasie budowy dworu – ok. 1801-1805 (choć Niemcy przesuwają datę jego powstania na 1798 – jest to mało prawdopodobne). Widać na akwaforcie widok na jezioro – a pałac jest zbudowany właśnie nad jeziorem.

Christian Karl August Ludwig von Massenbach (1758 – 1827) – ukończył Akademię Wojskową w Stuttgarcie i w 1778 roku został porucznikiem a od 1782 roku służył w wojsku Fryderyka Wielkiego. Pensja oficera wówczas była niewielka, a musiał utrzymać w służbie dwa konie, więc w wolnym czasie pisał podręczniki do matematyki. Z czasem zyskał miano teoretyka i matematyka anastępca tronu, późniejszy król Fryderyk Wilhelm II, powierzył mu nauczanie syna matematyki. Został też instruktorem matematyki w szkole inżynierii wojskowej. W 1787 roku brał udział w kampanii przeciwko Holandii, gdzie podczas patrolu został ciężko ranny w rękę. Jako oficer sztabu generalnego uczestniczył w wojnie z Francją (1792-1795). Po 1795 roku przeprowadził ogólnokrajowe pomiary Śląska i rozwinął działalność jako geograf inżynier. Spisał pamiętniki i zajmował się głównie opracowywaniem planów reorganizacji sztabu generalnego armii pruskiej.

W 1805 roku zdecydowanie sprzeciwiał się wojnie z Napoleonem. A w 1806 roku, jako szef sztabu księcia Hohenlohe, został obwiniony za klęskę pod Jeną. Próba postawienia przed sądem wojskowym się nie udała, gdyż książę Hohenlohe wziął na siebie odpowiedzialność za przegraną bitwę, choć faktycznie zawinił Massenbach. Massenbach po tych wydarzeniach przeszedł na emeryturę do swojego majątku w Białokoszu i zajął się pisaniem wspomnień. Po wybuchu wojny (dla Prus) wyzwoleńczej bezskutecznie prosił o stanowisko w pruskim sztabie. Po upadku Napoleona, w latach 1816-1817 stał się działaczem politycznym w Wirtembergii. W 1817 roku został aresztowany i osadzony w Twierdzy Kostrzyn. Tam sąd wojskowy, za rzekomą publikację tajemnic państwowych w pamiętnikach (które powstały m.in. w Białokoszu), skazał go na czternaście lat więzienia w twierdzy. Przez siedem lat był przetrzymywany w więzieniu Twierdzy Kostrzyn, a potem w Twierdzy Kłodzko do ułaskawienia w 1826 roku. Rok po uwolnieniu zmarł w swoim majątku w Białokoszu. Został pochowany na leśnym cmentarzu przy posiadłości.